กระบวนการสื่อสาร
.....มีความสำคัญต่อการดำรงชีวิตตลอดชีวิต การดำเนินกิจกรรมต่างๆ ต้องอาศัยการสื่อสารเป็นปัจจัยหลัก ดังนั้นการสื่อสารจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งสำหรับครูผู้สอนหรือผู้เกี่ยวข้องกับกระบวนการเรียนการสอน
ความหมายของการสื่อสาร
.....การสื่อสารหมายถึง กกระบวนการส่งข่าวสารข้อมูลต่างๆ หรือการถ่ายทอดความรู้เนื้อ หา สาระ ความรู้สึก เจตคติ ทักษะจากผู้ส่งไปยังผู้รับด้วยการใช้ถ้อยคำ กริยาท่าทางหรือสัญลักษณ์ ซึ่งมีผลทำให้เกิดความเข้าใจและความรู้สึกร่วมกัน
หน้าที่ของกระบวนการสื่อสาร
.....1. การสื่อสารในฐานะเครื่องมือให้ได้สิ่งที่ต้องการ
.....2. การสื่อสารเพื่อควบคุมสั่งการ
....3. การสื่อสารเพื่อสร้างความสัมพันธ์
.....4. การสื่อสารส่วนบุคคล
.....5. การสื่อสารเพื่อเสาะแสวงหาคำตอบ
.....6. การสื่อสารเพื่อสร้างจินตนาการ
รูปแบบของการสื่อสาร แต่ละรูปแบบมีลักษณะสลับซับซ้อนแตกต่างกันขึ้นอยู่กับปัจจัยหรือองค์ประกอบที่เกี่ยวข้องไม่ว่าจะเป็นลักษณะของผู้ส่งและผู้รับ การรู้จักเลือกใช้วิธีการสื่อสารที่เหมาะสมกับแต่ละโอกาสจะช่วยให้กระบวนการสื่อสารแต่ละครั้งประสบผลสำเร็จได้อย่างมีประสิทธิภาพรูปแบบของการสื่อสารจำแนกได้ดังนี้
...1. การจำแนกตามลักษณะของการสื่อสาร
.....1.1 การสื่อสารด้วยภาษา เป็นภาษาที่ไม่ใช่ลายลักษณ์อักษร
.....1.2 การสื่อสารด้วยภาษาท่าทางหรือสัญญาณ เป็นภาษาที่ไม่ใช่คำพูดหรือการเปล่งเสียงหรือเคลื่อนไหวส่วนต่างๆ
.....1.3 การสื่อสารด้วยภาษาภาพ ภาษาที่เกิดจากการขีดเขียนเป็นรูปภาพ
...2. จำแนกตามปฏิสัมพันธ์ของผู้รับและผู้ส่ง
.....2.1 สื่อสารทางตรง เป็นการสื่อสารที่ผู้ส่งและผู้รับมีปฏิสัมพันธ์กันและกันโดยตรงเนื้อหาและวัตถุประสงค์
.....2.2 การสื่อสารทางอ้อม เป็นการสื่อสารที่อาศัยสื่อหรือวิธีการต่างๆ เป็นพาหนะในการถ่ายทอดเนื้อหา
...3. จำแนกตามพฤติกรรมในการโต้ตอบ
.....3.1 การสื่อสารทางเดียว เป็นสื่อสารที่ผู้ส่งเป็นกระทำแต่ฝ่ายเดียว
.....3.2 การสื่อสารสองทาง เป็นการสื่อสารที่ผู้ส่งและผู้รับมีโอกาสโต้ตอบกันได้ทันทวงที
...4. จำแนกตามจำนวนของผู้ร่วมสื่อสาร
.....4.1 การสื่อสารในตนเอง ตัวเองเป็นผู้ส่งและผู้รับในขณะเดียวกัน
.....4.2 การสื่อสารระหว่างบุคคล สื่อสารระหว่างบุคคล 2 คน อาจแลกเปลี่ยนบทบาทเป็นผู้ส่งและผู้รับ
.....4.3 การสื่อสารแบบกลุ่มบุคคล มีจำนวนผู้ส่งและผู้รับมากกว่าการสื่อสารระหว่างบุคคล
.....4.4 การสื่อสารมวลชน การสื่อสารกับกลุ่มชนจำนวนมากกมายมหาศาล
อุปสรรคในการสื่อสาร
.....1. ผู้ส่งสารขาดความสามารถ
.....2. ความบกพร่องของสื่อหรือช่องทาง
.....3. ผู้รับสารขาดความรู้ความชำนาญเรื่องที่จะรับ
.....4. อุปสรรคจากสิ่งรบกวน ภายนอกและภายใน
.....5. สารมีความยาวไม่เหมาะสม
.....6. ผู้ส่งและผู้รับมีความแตกต่างในด้านภาษา
การสื่อสารที่มีประสิทธิภาพ
....เป็นการสื่อสารแบบสองทางผู้ส่งและผู้รับสามารถโต้ตอบกันได้ทันทีทันใด เนื้อหาเรื่องราวต้องเหมาะกับธรรมชาติของผู้รับ
การสื่อสารกับการรับรู้และการเรียนรู้
.....การรับรู้ สิ่งเร้าที่ผ่านอวัยวะรับสัมผัสทั้งหลายรับข้อมูลข่าวสารในระยะแรกนำเข้าสู่สมอง การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมเดิมไปสู่ พฤติกรรมใหม่ ที่ค่อนข้างถาวรซึ่งเรียกว่า การเรียนรู้
แบบจำลองของการสื่อสาร
.....1. แบบจำลองของลาสเวลล์
....2. แบบจำลองของแวนนอนและวีเวอร์
.....3. แบบจำลองของ-เบอร์โล
.....4. แบบจำลองการสื่อสารของบาร์นลันด์
การสื่อสารในการเรียนการสอน
......ควรคำนึงถึงกระบวนการสื่อสารระหว่างครูผู้สอนกับผู้เรียน การปรับใช้การสื่อสารกับกระบวนการเรียนการสอนให้มีประสิทธิภาพและความล้มเหลวของการสื่อสารในกระบวนการเรียนการสอน
.....1. กระบวนการสื่อสารในการเรียนการสอน เป็นรูปแบบของการสื่อสารระหว่างครูผู้สอนหรือสื่ออื่นๆ
.....2. ลักษณะการสื่อสารระหว่างครูผู้สอนกับผู้เรียน
.....3. การปรับใช้การสื่อสารกับกระบวนการเรียนการสอนให้มีประสิทธิภาพ
.....4. ความล้มเหลวของการสื่อสารในกระบวนการเรียนการสอน
บทสรุป
.....การสื่อสารกระบวนการถ่ายทอดเนื้อหาและความรู้สึกนึกคิดประกอบด้วย ผู้ส่งเนื้อหา สาระ สื่อหรือช่องทางและผู้รับการสื่อสารมีความสัมพันธ์กับการรับรู้และการเรียนรู้ มีจุดประสงค์และกระบวนการเหมือนกัน
